پاندمی کرونا به سرعت به یک بحران جهانی تبدیل شد که تاثیرات عمیقی بر اقتصاد جهانی داشت. چین، به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان جهان، از نخستین کشورهایی بود که با شیوع این ویروس مواجه شد. این بحران نه تنها به طور مستقیم بر سلامت مردم تاثیر گذاشت، بلکه صنعت کارگو (حمل و نقل) چین را نیز با چالش‌های بزرگ روبه‌رو کرد. صنعت حمل و نقل و لجستیک چین، که یکی از ارکان مهم تجارت بین‌المللی است، به دلیل تعطیلی بنادر، محدودیت‌های سفر، کاهش تولید و تغییرات در الگوهای مصرف با مشکلات قابل توجهی مواجه شد.

صنعت کارگو چین پیش از کرونا

پیش از شیوع کرونا، صنعت کارگو چین در اوج فعالیت خود بود. چین با داشتن بنادری مانند شانگهای (بزرگ‌ترین بندر کانتینری جهان)، نینگبو-ژوشان و شنژن، نقشی کلیدی در زنجیره تأمین جهانی داشت. حمل‌ونقل هوایی نیز با فرودگاه‌هایی مانند شانگهای پودونگ و پکن، انتقال سریع کالاهای ارزشمند را تسهیل می‌کرد.

علاوه بر این، طرح “یک کمربند، یک راه”  چین، با تقویت زیرساخت‌های حمل‌ونقل زمینی و ریلی، این کشور را به قلب تجارت بین‌المللی تبدیل کرد.

بنادر و حمل‌ونقل دریایی

چین به‌عنوان خانه بزرگ‌ترین بنادر جهان، از جمله بندر شانگهای، بندر شنژن، و بندر نینگبو، نقش حیاتی در حمل‌ونقل دریایی ایفا می‌کرد. این بنادر به دلیل ظرفیت بالا و قابلیت پردازش حجم عظیم بار، محل اصلی برای جابه‌جایی کالاهای صادراتی و وارداتی از و به چین بودند. بندر شانگهای، به‌طور خاص، در طول سال‌ها به بزرگ‌ترین بندر جهان تبدیل شده بود.

حمل‌ونقل هوایی

چین همچنین با داشتن فرودگاه‌های بزرگی همچون فرودگاه بین‌المللی پودونگ شانگهای، فرودگاه بین‌المللی پکن و فرودگاه گوانگژو، مرکز اصلی حمل‌ونقل هوایی در آسیا بود. حمل‌ونقل هوایی در چین بیشتر برای جابجایی کالاهای با ارزش و حساس به زمان استفاده می‌شد. به‌ویژه در صادرات محصولات الکترونیکی، کالاهای لوکس، و مواد غذایی، ظرفیت حمل‌ونقل هوایی چین نقشی حیاتی ایفا می‌کرد.

توسعه زیرساخت‌ها

طرح‌های بزرگ توسعه زیرساخت‌ها مانند پروژه “یک کمربند، یک راه” باعث تقویت اتصال چین به سایر نقاط جهان از طریق شبکه‌های ریلی، جاده‌ای و دریایی شد. این طرح به چین کمک کرد تا جابجایی کالاها را سریع‌تر و مقرون‌به‌صرفه‌تر انجام دهد و به گسترش روابط تجاری با کشورهای مختلف، به‌ویژه در منطقه آسیای مرکزی، کمک کرد.

چالش‌های صنعت کارگو چین قبل از کرونا

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در صنعت کارگو چین، این کشور با چالش‌هایی نیز روبه‌رو بود. برخی از مهم‌ترین چالش‌ها عبارت بودند از:

مشکلات زیست‌محیطی

حمل‌ونقل یکی از منابع اصلی آلاینده‌های کربنی است و چین به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان جهان، فشار زیادی برای کاهش اثرات زیست‌محیطی ناشی از حمل‌ونقل داشت. تلاش‌های زیادی برای کاهش آلایندگی گازهای گلخانه‌ای در بنادر، فرودگاه‌ها و سیستم‌های حمل‌ونقل انجام شد، اما این مشکل همچنان باقی بود.

رقابت‌های بین‌المللی

چین در صنعت کارگو با رقابت‌های زیادی از سوی سایر کشورها، به‌ویژه ایالات متحده و کشورهای اروپایی روبه‌رو بود. علاوه بر این، مسائلی چون تعرفه‌ها و سیاست‌های تجاری بین‌المللی می‌توانست بر روند تجارت جهانی تأثیر بگذارد.

چالش‌های نیروی انسانی

صنعت حمل‌ونقل و لجستیک چین به نیروی انسانی متخصص و کارآمد برای مدیریت بنادر، فرودگاه‌ها و انبارها نیاز داشت. کمبود نیروی کار ماهر و چالش‌های مربوط به استخدام و نگهداری کارکنان از جمله مسائلی بود که صنعت کارگو چین با آن مواجه بود.

تعطیلی بنادر و کاهش ظرفیت حمل و نقل

در ابتدای شیوع ویروس کرونا، بسیاری از بنادر چین، به ویژه در مناطق مرکزی و شرقی مانند شانگهای، گوانگ‌ژو و تیانجین، به دلیل اقدامات قرنطینه و محدودیت‌های اعمال‌شده برای جلوگیری از شیوع بیماری، مجبور به کاهش ظرفیت فعالیت‌های خود شدند. این اختلالات باعث تاخیر در فرآیندهای بارگیری و تخلیه کشتی‌ها شد و در نتیجه، حمل و نقل کالا در سطح داخلی و بین‌المللی تحت تاثیر قرار گرفت.

تعطیلی برخی بنادر و کاهش ظرفیت کشتی‌ها به ویژه بر حمل و نقل دریایی تاثیر گذاشت. چین که یکی از بزرگترین صادرکنندگان کالاهای جهان است، در این دوره شاهد کاهش شدید حجم محموله‌های دریایی بود. به علاوه، بسیاری از شرکت‌های کشتیرانی مجبور به لغو سفرهای خود یا تغییر مسیر کشتی‌ها به بنادر دیگر شدند.

اختلال در زنجیره تأمین و تولید

چین به عنوان یک مرکز تولید جهانی، یکی از اصلی‌ترین مراجع تامین مواد اولیه و کالاهای صنعتی برای سایر کشورها است. بحران کرونا موجب تعطیلی بسیاری از کارخانه‌ها و کاهش تولیدات در این کشور شد. در پی این تعطیلی‌ها، میزان تولید بسیاری از کالاهای مصرفی و صنعتی در چین کاهش یافت، که تاثیر مستقیم بر حجم کالاهایی داشت که باید به سایر کشورهای جهان صادر می‌شد.

به علاوه، تعطیلی خطوط تولید باعث ایجاد اختلالات زیادی در زنجیره تأمین جهانی شد. شرکت‌های واردکننده و توزیع‌کنندگان در دیگر کشورها نیز با مشکلاتی در تأمین کالا از چین روبه‌رو شدند که بر تجارت جهانی تأثیر گذاشت.

کاهش تقاضا و تغییر در الگوهای مصرف

پاندمی کرونا علاوه بر ایجاد اختلال در تولید، باعث کاهش تقاضا برای برخی کالاها شد. با کاهش فعالیت‌های اقتصادی، مردم بیشتر به سمت خرید کالاهای ضروری متمایل شدند و تقاضا برای کالاهای لوکس و غیرضروری کاهش یافت. این کاهش تقاضا موجب شد که حجم حمل و نقل برخی از کالاها مانند خودرو، الکترونیک و کالاهای مصرفی کاهش یابد.

در عین حال، تقاضا برای کالاهای مرتبط با بهداشت و سلامت مانند ماسک، دستکش، مواد ضدعفونی‌کننده و تجهیزات پزشکی به شدت افزایش یافت. این تغییرات در تقاضا باعث شد تا برخی از شرکت‌های حمل و نقل به سمت حمل کالاهای پزشکی و تجهیزات بهداشتی متمایل شوند و برخی از مسیرهای حمل و نقل به طور موقت اولویت بیشتری به حمل این کالاها ب دهند.

افزایش تمرکز بر حمل و نقل کالاهای پزشکی

در پی شیوع کرونا، تقاضا برای تجهیزات پزشکی مانند ماسک، دستکش، و دستگاه‌های تنفسی افزایش یافت. چین که یکی از بزرگترین تولیدکنندگان این کالاها بود، با چالش‌های جدیدی در زمینه حمل و نقل این اقلام مواجه شد. در نتیجه، حمل و نقل کالاهای پزشکی در اولویت قرار گرفت و نیاز به تغییر در ظرفیت‌ها و مسیرها ایجاد شد.

استفاده بیشتر از حمل و نقل هوایی

در برخی موارد، برای جبران اختلالات حمل و نقل دریایی، از حمل و نقل هوایی بیشتر استفاده شد. اما به دلیل محدودیت‌های موجود در حمل و نقل هوایی و هزینه‌های بالای آن، این تغییر راهکار بلندمدت برای حل مشکلات نبود.

بازیابی تدریجی صنعت کارگو

با گذشت زمان و کاهش محدودیت‌ها، صنعت کارگو در چین به تدریج شروع به بازیابی کرد. به ویژه در نیمه دوم سال 2020، تولید و صادرات چین به طور قابل توجهی بازگشت به وضعیت پیش از بحران، هرچند که هنوز با چالش‌های لجستیکی مواجه بود.

تأثیر بر صنعت لجستیک

افزایش فشار بر سیستم‌های لجستیکی: شرکت‌های لجستیکی در تلاش بودند تا با محدودیت‌های نیروی انسانی و مشکلات حمل و نقل کنار بیایند و به تقاضای بالا برای حمل و نقل کالاهای ضروری پاسخ دهند.

دگرگونی در مدل‌های کسب‌وکار: بسیاری از شرکت‌ها به سمت دیجیتالی شدن و استفاده از فناوری‌های نوین برای بهبود کارایی لجستیک و کاهش هزینه‌ها روی آوردند.

افزایش هزینه‌ها و بحران در حمل و نقل هوایی

افزایش هزینه‌های حمل و نقل یکی از دیگر پیامدهای بحران کرونا در صنعت کارگو چین بود. به دلیل کاهش تعداد کشتی‌ها و پروازها و همچنین محدودیت‌های شدید در مسیرهای حمل و نقل، هزینه‌های حمل و نقل به شدت افزایش یافت. حمل و نقل هوایی، که به طور سنتی هزینه‌برتر از حمل و نقل دریایی است، در این دوره با کمبود ظرفیت و افزایش هزینه‌ها روبه‌رو شد.

در نتیجه، شرکت‌ها مجبور به پرداخت هزینه‌های بالاتر برای حمل کالا شدند و این امر موجب افزایش قیمت‌های تمام شده کالاها در سطح جهانی شد. این تغییرات باعث ایجاد بحران‌های اقتصادی در بسیاری از کشورها و تأثیرات منفی بر تجارت بین‌المللی شد.

تأثیر بر روابط تجاری و تغییر در سیاست‌های تجاری

با شیوع ویروس کرونا و مشکلات ناشی از آن، چین مجبور شد سیاست‌های جدیدی را برای تقویت صنعت حمل و نقل و کارگو اتخاذ کند. این سیاست‌ها شامل اعطای کمک‌های مالی به شرکت‌های حمل و نقل، کاهش مالیات‌ها و تسهیل در فرآیندهای گمرکی بود.

علاوه بر این، بحران کرونا به کشورهای دیگر نیز یادآوری کرد که چین یکی از ارکان اصلی در تأمین کالاهای ضروری و صنعتی برای بسیاری از کشورهای جهان است. بنابراین، برخی از کشورها به دنبال تنوع بخشیدن به منابع تأمین خود و کاهش وابستگی به چین برای برخی از کالاها بودند که این امر ممکن است در بلندمدت تأثیرات پایداری بر تجارت چین داشته باشد.

تحول دیجیتال در صنعت کارگو

یکی از تغییرات عمده‌ای که پاندمی کرونا در صنعت کارگو چین ایجاد کرد، تسریع در روند دیجیتالی شدن و استفاده از فناوری‌های نوین بود. بسیاری از شرکت‌های حمل و نقل و لجستیک برای مقابله با چالش‌ها و افزایش کارآیی، به استفاده از سیستم‌های دیجیتال، اتوماسیون، ردیابی آنلاین و فناوری‌های مبتنی بر داده روی آوردند.

این روند دیجیتال‌شدن نه تنها به افزایش بهره‌وری کمک کرد، بلکه موجب شد تا شرکت‌های حمل و نقل بتوانند به سرعت به شرایط جدید پاسخ دهند و خدمات خود را بهبود بخشند. از جمله فناوری‌هایی که در این زمینه توسعه یافتند، استفاده از ربات‌ها، سیستم‌های مدیریت هوشمند و پلتفرم‌های دیجیتال برای تسهیل در مدیریت زنجیره تأمین و حمل و نقل کالا بود.

آینده صنعت کارگو چین

با گذشت زمان و کاهش محدودیت‌های کرونایی، صنعت کارگو چین به تدریج شروع به بازسازی کرد. با این حال، آثار بلندمدت پاندمی کرونا همچنان بر این صنعت باقی مانده است. تغییرات در الگوهای مصرف، استفاده گسترده از فناوری‌های دیجیتال و افزایش هزینه‌های حمل و نقل از جمله مسائلی هستند که صنعت کارگو چین در آینده باید با آن‌ها روبرو شود.

از سوی دیگر، روابط تجاری چین با دیگر کشورها نیز تحت تأثیر این بحران قرار خواهد گرفت و ممکن است کشورها به دنبال تغییر در مدل‌های تأمین و تولید خود باشند. این تغییرات می‌تواند بر نحوه تجارت جهانی و روابط اقتصادی چین تأثیرگذار باشد.

نوآوری‌ها و تغییرات ساختاری در صنعت کارگو چین پس از کرونا

دیجیتالی‌سازی و اتوماسیون

برای مقابله با بحران کرونا، صنعت کارگو چین به سمت دیجیتالی‌سازی و استفاده از فناوری‌های نوین حرکت کرد. سیستم‌های مبتنی بر هوش مصنوعی و بلاک‌چین برای ردیابی محموله‌ها و مدیریت بهتر زنجیره تأمین مورد استفاده قرار گرفت. همچنین، بنادر و انبارها به سمت خودکارسازی حرکت کردند تا کارایی را افزایش دهند و وابستگی به نیروی انسانی را کاهش دهند.

تقویت زیرساخت‌ها

چین با سرمایه‌گذاری در بهبود و توسعه زیرساخت‌های لجستیکی، سعی کرد بر مشکلات حمل‌ونقل غلبه کند. توسعه مسیرهای ریلی و جاده‌ای برای جابه‌جایی سریع‌تر کالاها و کاهش وابستگی به حمل‌ونقل هوایی و دریایی یکی از اقداماتی بود که در این دوره انجام شد.

استفاده از حمل‌ونقل هوایی برای کالاهای ضروری

در شرایط بحرانی، حمل‌ونقل هوایی برای جابجایی کالاهای پزشکی و تجهیزات ضروری به شدت افزایش یافت. چین با استفاده از ظرفیت‌های حمل‌ونقل هوایی خود، توانست در این دوره در تأمین کالاهای ضروری به دیگر کشورها کمک کند.

فرصت‌ها و چالش‌های پساکرونا

فرصت‌ها:

• توسعه تجارت الکترونیک: رشد تقاضا برای خدمات حمل‌ونقل سریع می‌تواند به توسعه بیشتر این بخش کمک کند.
• نوآوری در لجستیک: فناوری‌هایی مانند پهپادها و خودروهای خودران می‌توانند کارایی حمل‌ونقل را افزایش دهند.
• افزایش تعاملات منطقه‌ای: طرح‌هایی مانند “یک کمربند، یک راه” می‌تواند وابستگی به بازارهای خاص را کاهش دهد.

چالش‌ها:

• تنش‌های تجاری: اختلافات تجاری با کشورهای غربی ممکن است دسترسی چین به بازارهای بین‌المللی را محدود کند.
• تغییرات اقلیمی: فشار برای کاهش انتشار کربن، چالشی جدید برای این صنعت است.
• هزینه‌های بالا: افزایش قیمت سوخت و بحران‌های زنجیره تأمین، هزینه‌های حمل‌ونقل را افزایش داده است.

به‌طور‌کلی، صنعت کارگو چین، با وجود بحران کرونا، توانست تا حد زیادی بهبود یابد و حتی در برخی بخش‌ها رشد داشته باشد. این بحران نشان داد که چین با زیرساخت‌های قوی و رویکرد نوآورانه، می‌تواند به سرعت با چالش‌های پیش‌بینی‌نشده مقابله کند. آینده این صنعت به توانایی چین در تقویت فناوری، گسترش همکاری‌های بین‌المللی و ایجاد زنجیره تأمین پایدار وابسته است. با توجه به اهمیت روزافزون کارگو در تجارت جهانی، چین همچنان به‌عنوان یکی از بازیگران کلیدی این حوزه باقی خواهد ماند.